Organizacja akcji informacyjno-edukacyjnej Tydzień dla Bezpieczeństwa 

Uświadomienie potrzeby dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowanie umiejętności niezbędnych do jego ochrony stanowi ważny cel edukacji.  

Intensywny rozwój zagrożeń cywilizacyjnych skłania nas do podejmowania bardziej adekwatnych metod realizowania profilaktyki uzależnień. Wiedza, ale i umiejętności to pierwszy etap zmierzający do świadomej i trwałej zmiany postaw. Tydzień dla Bezpieczeństwa jest dla szkół okazją, aby w przyjaznej atmosferze i ciekawej formie przeprowadzić lokalną kampanię podsumowującą całoroczne wnioski z programów wychowawczo – profilaktycznych, propagującą korzyści dotyczące zdrowia i wczesnej profilaktyki, a także właściwe zachowania zdrowotne.  

Aby wykluczyć z akcji organizowanych przez szkoły obiegowe i niesprawdzone opinie i mity internetowe, należy zgromadzić i przekazać wiarygodne materiały edukacyjne o zdrowiu, bezpieczeństwie i profilaktyce uniwersalnej. Dlatego wspólnie z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwem Infrastruktury i Ministerstwem Cyfryzacji przygotowaliśmy dla szkół pakiet materiałów informacyjno-edukacyjnych. Celem akcji Tygodnia dla Bezpieczeństwa jest przekazywanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do dbania o zdrowie i bezpieczeństwo własne i najbliższych.  

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe1 – system oświaty mogą wspierać jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej oraz jednostki innych właściwych służb w działaniach służących podnoszeniu bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, w tym w zakresie ochrony przeciwpożarowej. 

Wakacje to czas odpoczynku i nowych przygód. Niestety dla niektórych młodych ludzi jest to także okres większej ekspozycji na zagrożenia uzależnieniem od środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych  
(np. alkohol, papierosy, woreczki nikotynowe).  

Uwaga – treści i forma powinny być dostosowane do wieku i etapu rozwojowego uczniów i uczennic, aby z akcji profilaktycznej nie powstała „reklama uzależnień”, dlatego w tak ważna jest współpraca uczniów z nauczycielami i ich nadzór nad planami działań. 

Formuła kampanii edukacyjno-informacyjnej pozwala na uwzględnienie pomysłów i atrakcyjnych inicjatyw uczniów, samorządu uczniowskiego, rady rodziców, które zostaną przygotowane we współpracy z nauczycielami. Do wspólnych działań szkoły mogą zaprosić przedstawicieli lokalnych Służb. 

Materiały edukacyjne i profilaktyczne

Dział Profilaktyki Cyberzagrożeń

NASK-PIB

Dział Profilaktyki Cyberzagrożeń (DPC) zajmuje się działalnością edukacyjną oraz popularyzatorską w zakresie bezpiecznego użytkowania nowych technologii. Funkcjonuje w ramach Państwowego Instytutu Badawczego NASK. Eksperci działu opracowują materiały, prowadzą szkolenia dla dzieci i młodzieży, nauczycieli, pedagogów, rodziców. Realizują kampanie informacyjno-edukacyjne oraz współpracują z zespołami i ekspertami specjalizującymi się w cyfrowej edukacji i wsparciu dzieci i młodzieży – zgodnie z misją, w której internet staje się miejscem przyjaznym dla wszystkich.

Dla rodziców

1. „W sieci wyzwań. Sztuka wychowania w cyfrowym świecie” – poradnik dla rodziców

Najnowsze wydawnictwo NASK to kompendium wiedzy dla rodziców, opiekunów i wszystkich tych, którzy chcą rozważnie i odpowiedzialnie wprowadzić, a następnie towarzyszyć dziecku w cyfrowym świecie. To przewodnik po kluczowych zagadnieniach związanych z bezpieczeństwem i dobrostanem dziecka w sieci. Każdy z 17 rozdziałów opisuje wybrane zagadnienia i wyzwania związane z obecnością dzieci w internecie i zawiera praktyczne wskazówki, dostosowane do trzech grup wiekowych: dzieci w wieku 0–6 lat, dzieci w wieku 7–12 lat i nastolatków powyżej 13. roku życia.

Został napisany przez osoby, które na co dzień pracują z młodymi ludźmi, badają cyfrową rzeczywistość i walczą o to, aby internet był wolny od szkodliwych i nielegalnych treści.

„W sieci wyzwań. Sztuka wychowania w cyfrowym świecie”

2. Podcasty „Cyfrowe wieczory dla rodziców”

Seria spotkań online przeznaczona dla rodziców, opiekunów, pedagogów i wszystkich dorosłych, chętnych zaangażować się w rozmowy o bezpieczeństwie dzieci i młodzieży w internecie. Eksperci poruszają w nich takie tematy jak cyfrowa higiena dla najmłodszych, ryzykowne zachowania w internecie czy cyfrowe uzależnienia.

Cyfrowe wieczory dla rodziców

Dla dzieci i młodzieży

1. „(Nie)widzialne ślady online” – poradnik dla nastolatków

Nasza obecność w internecie, codzienne relacje online, korzystanie z mediów społecznościowych, zakupy internetowe – wszystko to przyczynia się do tworzenia cyfrowego śladu. To, co zostawiamy w sieci, ma wpływ nie tylko na nasze życie online, ale może wpłynąć również na nasze bezpieczeństwo, reputację czy możliwości życiowe. „(Nie)widzialne ślady online” to poradnik pełny praktycznych informacji o zarządzaniu cyfrowym śladem. Publikacja w inspirujący i ciekawy sposób pokazuje, jak młodzież może dbać o swój ślad cyfrowy, na co zwracać uwagę, aby być bezpiecznym online, ale też jak świadomie budować swój wizerunek w sieci.

Poradnik „(Nie)widzialne ślady online”

2. „Z internetem świat jest bliski” – piosenka edukacyjna

Piosenka wraz z teledyskiem to materiał edukacyjny przeznaczony dla dzieci w wieku 4–7 lat. Został przygotowany w ramach projektu Plik i Folder, który jest wynikiem współpracy Państwowego Instytutu Badawczego NASK z Grupą Artystyczną Zygzaki i jest jednym z działań podejmowanych przez Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI). Plik i Folder to dwie fikcyjne postaci, które wprowadzają dzieci w wirtualny świat i tłumaczą jego podstawowe pojęcia. Co więcej, ostrzegają przed czyhającymi w nim zagrożeniami oraz uczą, jak postępować w trudnych sytuacjach w sieci.

Z internetem świat jest bliski

3. Gra planszowa Digital Brainiacs – Make it Clear

Gra planszowa dla nastolatków (14+), dzięki której odkryją świat edukacji medialnej i sprawdzą czy potrafią rozpoznać fałszywe treści w internecie, zauważyć dezinformację i chronić się przed cyberatakami.  To doskonała edukacyjna zabawa dla młodzieży, uczniów, nauczycieli i rodziców. Grę można samodzielnie wydrukować ze strony projektu Make It Clear.

Digital Brainiacs

4. CYBERspot – broszura dla uczniów

Projekt CYBERspot powstał, aby pomóc uczniom bezpiecznie poruszać się w świecie cyfrowym. To innowacyjna inicjatywa tworzenia szkolnych zespołów odpowiedzialnych za szerzenie wiedzy na temat bezpieczeństwa w internecie. W ramach inicjatywy powstała broszura, z której uczniowie dowiedzą się jak dbać o cyfrowy dobrostan i swój wizerunek w sieci, jak walczyć z cyberprzemocą czy jak nie dać się oszukać w sieci.

Broszura dla uczniów CYBERspot

Ośrodek Analizy Dezinformacji

W NASK-PIB realizowane są także działania ukierunkowane na przeciwdziałanie dezinformacji – poprzez Ośrodek Analizy Dezinformacji, który również opracowuje materiały edukacyjne i informacyjne m.in dla kadry pedagogicznej, rodziców i młodzieży.

1. Kodeks dobrych praktyk – wspólnie przeciw dezinformacji

Publikacja stanowi zbiór wiedzy na temat dezinformacji w polskiej przestrzeni informacyjnej. To kompendium dla rodziców, młodzieży, nauczycieli. Z kodeksu dowiemy się, czym jest dezinformacja, misinformacja czy malinformacja; jakie są techniki rozpowszechniania dezinformacji, za pośrednictwem jakich grup i narzędzi oraz jakimi kanałami dochodzi do jej rozprzestrzeniania się. Dodatkowo w dokumencie można znaleźć odpowiedzi na pytania: jak odróżnić informację od opinii; jak informować o dezinformacji; jak ją rozpoznać i jak jej przeciwdziałać. Dokument zawiera także niezbędne rekomendacje oraz zalecenia.

Kodeks powstał z inicjatywy NASK, który pracował nad nim z partnerami; wśród nich znaleźli się m.in. Demagog, Fake Hunter, Fundacja Nauka. To Lubię, CyberDefence24, Crazy Nauka, Instytut Kościuszki oraz wielu innych.

Kodeks dobrych praktyk – wspólnie przeciw dezinformacji

2. Uważaj! Dezinformacja [Kampania Edukacyjna]

NASK przygotował także kampanię „Uważaj! Dezinformacja”, składającą się z serii programów edukacyjnych o zjawisku dezinformacji i jej wpływie na codzienne decyzje, życie, społeczeństwo czy sprawy publiczne.

W ramach krótkich odcinków w prosty i przystępny sposób można zapoznać się z najważniejszymi zagadnieniami, takimi jak: czym jest dezinformacja; jak ją rozpoznać, czym jest fact-checking i jaką rolę odgrywa; kto rozpowszechnia fałszywe i manipulacyjne treści; jaką funkcję w tym pełni internet i media społecznościowe oraz jak dezinformacja może polaryzować odbiorców. Ta edukacyjna seria będzie idealną metodą na uzupełnienie lekcji o zjawisku dezinformacji, jak i posłuży rodzicom i młodzieży.

Uważaj! Dezinformacja [Kampania Edukacyjna] | Bezpieczne Wybory